Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα

Οι πολιτικοί κληρονομικοί ηγεμόνες του βασιλείου της Ελλάδος δεν χάνουν ευκαιρία να αποδεικνύουν την έλειψη όχι μόνο καλλιέργειας αλλά και βασικών πολιτικών έστω γνώσεων. Αφορμή για αυτό το σχόλιο είναι η νέα διαμάχη σχετικά με την φράση που χρησιμοποίησε ο Γιώργος Παπανδρέου "Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα", αναφερόμενος στις επιλογές μπροστά στις οποίες βρίσκεται η ανθρωπότητα σήμερα. Το εάν είναι τεχνητή ή όχι αυτή η διαμάχη λίγο μας ενδιαφέρει. Αυτό που θά'πρεπε να μας ενδιαφέρει είναι το κατά πόσον αυτοί οι άνθρωποι έχουν την πνευματική ικανότητα να αντιληφθούν έστω το πραγματικό νόημα μιας φράσης σαν κι αυτήν.

Συνάμα με τους κληρονομικούς ηγεμόνες, οι λογής λογής αυλικοί (συνώνυμο πλέον του μεγαλοδημοσιογράφου) είτε λόγω άγνοιας, είτε λόγω διατεταγμένης υπηρεσίας, συντηρούν και υιοθετούν τις θέσεις των αφεντικών τους. Τρανό παράδειγμα ο ειδικός επί παντός επιστητού, η πνευματική αρχή της χώρας Ιωάννης Πρετεντέρης. Ρωτά με στόμφο τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΠΑΣΟΚ στις 19/05/09 στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΜΕΓΚΑ εάν υιοθετεί την τοποθέτηση του προέδρου του κόμματός τους σχετικά με την βάρβαρη φύση των του νεοφιλελευθερισμού και της δεξιάς, και κατ'επέκτασην των μελών του εν Ελλάδι εκπροσώπου τους, της ΝΔ. "Σας φαίνεται για βάρβαρος η κα. Μαριέττα Γιαννάκου;" ερωτά ο αυτοαποκαλούμενος δημοσιογράφος, ή πιό εύστοχα, χειραγωγός Πρετεντέρης.

Είμαι ο τελευταίος που θα υπερασπιστεί τον Γιώργο Παπανδρέου και τις απόψεις του μιας και προσωπικώς πιστεύω πως εκτός του ότι μέσω εύηχων συνθημάτων όπως "πράσινη ανάπτυξη", "κοινωνικό κράτος", "σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα"κτλ., προσπαθεί να καλύψει το πλήρες κενός οράματος και ιδεών. Ο Γιώργος Παπανδρέου και το κόμμα του είναι τόσο σοσιαλιστές όσο και ο Μπαράκ Ομπάμα, η ηγεσία της Κίνας ή ο Τόνυ Μπλαίρ. Αυτό όμως που θα προσπαθήσω να υπερασπιστώ είναι η αλήθεια και η νοημοσύνη μου, την οποία υποτιμούν και υποβαθμίζουν αδιαλείπτως σχεδόν το σύνολο του πολιτικού και δημοσιογραφικού κόσμου (και τονίζω το "σχεδόν").

Για να πάρουμε τα πράματα από την αρχή, το ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για το δίλημμα "σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα" δεν σημαίνει ότι εννοούσε πως καθένας από τους νεοφιλελεύθερους πολιτικούς και καπιταλιστές είναι βάρβαρος ως άτομο. Εκτός αυτού, η φράση αυτή και η προφανής πολιτική και κοινωνική διάσταση του διλήμματος έχει ιστορία η οποία είναι βαθιά ριζωμένη στις απαρχές των κινημάτων της ανθρωπότητας για την αναζήτηση ενός διαφορετικού τρόπου ανάπτυξης και προόδου. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ στο ιστορικό κείμενό της "Junius Pamphlet" που έγραψε μέσα από την φυλακή το 1915 μιλάει για το πώς "Ο καπιταλισμός και η βιομηχανία ανθίζει πάνω στα ερείπια του πολέμου", πως "τα κέρδη ξεπηδούν σαν αγριόχορτα, στα πεδία των νεκρών", ενώ παρακάτω καταλήγει πως η μόνη εναλλακτική μπροστά σε αυτήν την βαρβαρότητα, η οποία μάλιστα αποτελεί επιτακτική ανάγκη, είναι ο σοσιαλισμός. Ουδείς μπορεί να αγνοήσει πλέον την πραγματικότητα και να μην παραδεχτεί πως η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμις του πολέμου είναι το κέρδος. Από τον Α' και τον Β' παγκόσμιο πόλεμο μέχρι το Βιετνάμ και το Ιράκ συγκεκριμένες τράπεζες, κατασκευαστικές, πολεμικές βιομηχανίες και πετρελαιοβιομηχανίες αποκόμισαν μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πλούτου μέσω του πολέμου.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1917, ο Λέων Τρότσκυ στο πρόταγμά του, το οποίο υιοθετήθηκε τον Αύγουστο του 1948 στην Δ΄ Διεθνή λέει "Όλη η εξέλιξη του παρελθόντος, χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης ιστορίας, ταξικής πάλης, πολιτισμικών ανταλλαγών, πλέον όλα αυτά συμπυκνώνονται στο ζήτημα της προλεταριακής επανάστασης. Δεν υπάρχει άλλη έξοδος από αυτή την βαρβαρότητα".

Εάν οι ηγεμόνες και οι αυλικοί τους δεν γνώριζαν το τι είπαν η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Λέων Τρότσκυ ίσως θά'πρεπε να γνωρίζουν λίγα πράγματα για την ζωή ενός από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα, μιας και ήταν και Έλληνας, του Κορνήλιου Καστοριάδη. Φευ, μπορεί το όνομά του κάτι να τους θυμίζει αλλά πολύ αμφιβάλω εάν ποτέ έκαναν τον κόπο να τον διαβάσουν. Ακόμη περισσότερο, ακόμη κι αν το προσπάθησαν, αμφιβάλω εάν κατέβαλαν την προσπάθεια να τον κατανοήσουν. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης μαζί με τον Κλώντ Λεφόρ, απετέλεσαν ιδρυτικά μέλη της ριζοσπαστικής ελευθεριακής σοσιαλιστικής οργάνωσης "Socialism ou Barbarie" (Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα) από το 1948 μέχρι το 1965. Η οργάνωση αυτή και τα άρθρα που εξέδιδε, άσκησε πολύ μεγάλη επιρροή στην πολιτική και φιλοσοφική σκέψη της εποχής και πολλές από τις απόψεις της υιοθετήθηκαν από τους εξεγερμένους του Μάη του 1968.

Η ιστορία της φράσης "Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα" είναι πολύ μεγαλύτερη από την μικρή αυτή σύνοψη. Εντούτοις, δεν σημαίνει τίποτε παραπάνω από το ότι η εναλλακτική της κοινής δράσης, της αλληλεγγύης, της μόρφωσης, της εργασίας, της υγειονομικής περίθαλψης και της ελευθερίας για όλους, είναι η βάρβαρη πραγματικότητα που ζούμε σήμερα. Η πραγματικότητα του καπιταλισμού που ολοένα και αυξάνει τα παραγόμενα αγαθά παραλλήλως με την φτώχεια, που ενώ αυξάνει την παραγωγή φαρμάκων αυξάνει και τους αρρώστους, που ενώ παράγει περισσότερη τροφή από ποτέ, αυξάνει τους πεινασμένους. Δεν νομίζω όμως πως χρειάζεται να επεκταθούμε για να συνειδητοποιήσει κανείς πως το νόημα της φράσης αυτής, παρασάγγας απέχει από αυτό που του απέδωσαν αυτοί που έχουν επωμιστεί την διακυβέρνηση αυτού του τόπου και την ενημέρωσή μας. Εάν βαρβαρότητα σημαίνει το να βρίσκονται σε αυτές τις θέσεις ακαλλιέργητοι άνθρωποι, χειραγωγοί, νεποτιστές, διαπλεκόμενοι και υπερόπτες, κε. Καραμανλή της δεξιάς (που σας αρέσει να τον αποκαλείτε μεσαίο χώρο), κε. Παπανδρέου του αποπροσανατολισμένου και χωρίς κατεύθυνση πολιτικού χώρου (που για κάποιον λόγο επιμένετε να τον αποκαλείτε σοσιαλιστικό) και κε. Πρετεντέρη, τότε αναμφιβόλως αποτελείτε αναπόσπαστο μέρος αυτής της βαρβαρότητας που μας κατακλύζει.

Σύγχρονοι ελληνικοί μύθοι....και η πραγματικότητα

Με λαβή κάποια σχόλια και άρθρα «ειδικών» επι παντός επιστητού τα οποία ακούγονται και γράφονται συνεχώς, ασχολήθηκα για λίγες ώρες με έναν από τους σύγχρονους ελληνικούς μύθους. Δηλαδή το η παρούσα κρίση θα κτυπήσει την Ελλάδα περισσότερο διότι το κράτος έχει το μέγα βάρος του τεράστιου αριθμού δημοσίων υπαλλήλων και επειδή η χώρα στηρίζεται πολύ λιγότερο στην βιομηχανική της παραγωγή απ’ότι οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Είμαι βέβαιος πως την έρευνα αυτή θα μπορούσαν να την είχαν κάνει και τα κάθε λογής φερέφωνα αλλά κάτι τέτοιο είτε λόγω ανεπάρκειας είτε λόγω «καθήκοντος», δεν γίνεται σχεδόν ποτέ.
Το να λέει κανείς ότι η Ελλάδα θα ανακάμψει οικονομικώς δυσκολότερα από...
τις άλλες χώρες επειδή έχει μεγάλο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων οι οποίοι δεν μπορούν να απολυθούν (εν αντιθέσει με αυτούς του ιδιωτικού τομέα) εκτός από οικονομικώς ανακριβές, είναι αναληθές κι επικίνδυνο μιας μάς αποπροσανατολίζει απο τις πραγματικές αιτίες της κρίσης.
Πρώτον, είναι σαν νά’χουμε έναν ασθενή (το οικονομικό και νομισματικό μας σύστημα) που πεθαίνει από καρκίνο (υπερβολικά χρέη με τόκους οι οποίοι δεν υπάρχουν πουθενά ώστε να αποπληρωθούν) και εμείς να επιμένουμε να λέμε πως επειδή έχει κάποιες εκδορές στο χέρι του (υπερβολικός αριθμός δημοσίων υπαλλήλων) θα αργήσει να ανακάμψει. Ο ασθενής έχει καρκίνο παντού, και το θέμα είναι πως είναι γεννετικώς προγραμματισμένος να αποκτήσει καρκίνο κάποια στιγμή. Το μόνο που μπορούν να κάνουν οι ιατροί (οι κυβερνήσεις και οι οικονομολόγοι) είναι να επιταχύνουν ή να καθυστερήσουν την στιγμή του θανάτου. Το ότι η Ελλάδα έχει πολλούς δημοσίους υπαλλήλους, με βάση και πάλι τα δόγματα του υπάρχοντος συστήματος, είναι (ή μάλλον θα ήταν όπως θα δούμε παρακάτω) πολύ θετικό σε μια τέτοια συγκυρία. Το 70% του ΑΕΠ προέρχεται από την λιανική κατανάλωση και την παροχή υπηρεσιών. Όταν οι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους μειώνουν την κατανάλωση τους δραματικά, δεν μπορούν να αποπληρώσουν δάνεια και χρεοκοπούν. Επομένως η ύφεση τροφοδοτείται με αυξανόμενους ρυθμούς. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος μείωσης εισοδήματος, μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας και επομένως διατήρησης και χειροτέρευσης της οικονομικής κρίσης. Όταν το δημόσιο προστατεύει την εργασία μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού τότε η συρρίκνωση του ΑΕΠ γίνεται με μικρότερους ρυθμούς. Αυτό εξάλλου προσπαθούν να κάνουν σε όλες τις υπόλοιπες χώρες χορηγώντας τεράστια δάνεια και επιδοτήσεις απευθείας ή μέσω τραπεζών (να βγάλουν κι αυτές κάτι) στον ιδιωτικό τομέα, με την ελπίδα ότι δεν θα προχωρήσουν σε μαζικές απολύσεις.



Εκτός αυτών όμως, οι μισθοί και οι συντάξεις κοστίζουν στο ελληνικό δημόσιο 23 δις € τον χρόνο. Την στιγμή που μόνο για χρεολύσια εφέτος θα πληρώσουμε 42 δις €, για αμυντικές πάγιες δαπάνες 5,8 δις, για νέους εξοπλισμούς περίπου 5 δις τον χρόνο, ενώ στις τράπεζες δόθηκαν 28 δις € ώστε να μας τα δανίσουν μετά με επιπλέον επιτόκιο βεβαίως βεβαίως. Το συνολικό ύψος του προϋπολογισμού υπενθυμίζω ότι φτάνει τα 53.8 δις $ (χωρίς το δωράκι στις τράπεζες). Δηλαδή πληρώνουμε έναν προϋπολογισμό για όλα τα έξοδα του δημοσίου κι ακόμη έναν για χρεολύσια στις τράπεζες. Και το πρόβλημά μας είναι οι πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι. Συμφωνώ, να απολυθούν δημόσιοι υπάλληλοι για να εξοικονομήσουμε χρήματα. Να απολυθούν τα 5 υψηλότερα στελέχη της Εθνικής τράπεζας που επέρσυ έβαλαν στις τσέπες τους μόνο με προνομιακές μετοχές περί τα 4 εκατομμύρια €, τα 5 μεγαλύτερα στελέχη της Εθνική Ασφαλιστικής που μόνο από μισθούς έλαβαν 1.1 εκατομμύρια €, οι 5 του ΟΠΑΠ που έλαβαν σε μισθούς κι εφάπαξ 3.4 εκατομμύρια € και διάφορα άλλα τρωκτικά. Μάνι μάνι μαζέψαμε 8,5 εκατομμύρια €. Τόσα βγάζουν 340 καλοπληρωμένοι δημόσιοι υπάλληλοι των 2000€ τον μήνα. Να απολύσουμε λοιπόν τους 15 που προείπα ή 340 δημοσίους υπαλλήλους; Βεβαίως ο μέσος μισθός δημοσίου υπαλλήλου στην Ελλάδα είναι 1300€ έναντι 2200€ μ.ο. στην Ε.Ε. αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Η γελοιότητα επιχειρημάτων του τύπου «οι εργαζόμενοι φταίνε που αμοίβονται πολύ ή που δεν δουλεύουν αρκετά» φτάνει σε πολύ υψηλότερα επίπεδα αλλά σηκώνει πολύ οικονομική ανάλυση. Δεν λέω ότι όντως δεν δουλεύουν αρκετά ή ότι πολλοί από αυτούς δεν παράγουν έργο, αλλά το να χρησιμοποιεί κανείς αυτό το γεγονός για να εξηγήσει (έστω εν μέρει) τα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδος είναι σαν το παράδειγμα με τον ασθενή που έθεσα παραπάνω. Συν τοις άλλοις οι διάφοροι μύθοι για τον αριθμό δημοσίων υπαλληλων και τον υπερβολικό κρατισμό στην Ελλάδα πρέπει επιτέλους να ξεπεραστούν. Συχνά ακούγεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει λιγότερους δημοσίους υπαλλήλους από την Ελλάδα (550.000) . Ναι, εάν υπολογίσει κανείς μόνον τους υπαλλήλους της κυβέρνησης του Η.Β. (487.000). Εάν συνυπολογίσει τους εργαζόμενους σε δημόσιες επιχειρήσεις και στις τοπικές κυβερνήσεις της Σκωτίας, της Ουαλίας και της Βορείου Ιρλανδίας καθώς και τους υπαλλήλους εταιριών του δημοσίου τότε φτάνουμε τα 5,764 εκατομμύρια υπαλλήλους. Δηλαδή σχεδόν 95 δημόσιοι υπάλληλοι ανά 1000 κατοίκους. Ο αριθμός αυτός στον Καναδά φτάνει τα 3.34 εκατομμύρια, δηλαδή στους 100 ανά 1000 κατοίκους (με αυξητικές τάσεις σε περιόδους οικονομικής κρίσης όπως αυτή που διανύουμε). Στην Ελλάδα λοιπόν έχουμε 51 ανά 1000 κατοίκους αλλά κατορθώνουμε μέσω προπαγάνδας και ψευδών ειδήσεων να πείθουμε τον κόσμο ότι το πρόβλημα της χώρας είναι ο μεγάλος αριθμός δημοσίων υπαλλήλων.
Ακόμη ένας μύθος ο οποίος διαδίδεται είναι πως η οικονομία τς Ελλάδος θα υποφέρει περισσότερο λόγω του μεγάλου ποσοστού του ΑΕΠ που στηρίζεται στις παροχές υπηρεσιών και την έλλειψη βιομηχανίας. Όντως στην Ελλάδα μόνο το 23.4% του ΑΕΠ προέρχεται από την βιομηχανία με το 73.1% να προέρχεται από την παροχή υπηρεσιών και το 3.5 % από την γεωργία (όλα είναι στοιχεία για το 2008). Στις ΗΠΑ το ποσοστό της βιομηχανίας πλέον φτάνει το 20.6%, στην Βρετανία το 26% και στο βαρύ πυροβολικό της παγκόσμιας βιομηχανίας Γερμανία φτάνει το 30.1% ενώ στην Ιαπωνία το 26.4%. Βεβαίως εάν πάμε παραπέρα και κοιτάξουμε τα κράτη τα οποία βρίσκονται αυτή την στιγμή στην χειρότερη οικονομικώς θέση στην Ευρώπη θα δούμε πως η βιομηχανία εκεί παράγει μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ απ’ότι στην Ελλάδα (Ουκρανία 31,7%, Ιταλία 26,7%, Πορτογαλία 25,6%, Ιρλανδία 27%, Ισπανία 28,9% κ.ο.κ). Παρ’όλα αυτά πολλοί «αναλυτές» επιμένουν πως αυτό είναι το πρόβλημα της οικονομίας της Ελλάδος (αλλά όχι της Ουκρανίας) παρ’ότι π.κ. (προ κρίσεως) προσπαθούσαν εν χορώ να μας πείσουν ότι η μείωση του ποσοστού του ΑΕΠ που προέρχεται από την βιομηχανία και την γεωργία είναι δείγμα σύγχρονης οικονομίας, λοξοκοιτάζοντας προς τις ΗΠΑ και την Βρετανία.
Αυτό βεβαίως οφείλεται στην πρωτοφανή ικανότητα δημοσιογράφων και πολιτών να παπαγαλίζουν οτιδήποτε ακούσουν ή διαβάσουν χωρίς να προχωράνε σε έρευνα εις βάθος. Στην Ελλάδα έχει δημιουργηθεί μια ψύχωση νεοφιλελεύθερης προελεύσεως πως για όλα τα δεινά φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι, η «ανεπαρκής αριστερά», οι μετανάστες, το άσυλο και οι κουκουλοφόροι. Και πάλι επανερχόμενοι στο παράδειγμα του ετοιμοθάνατου ασθενούς, αυτά δεν είναι παρά επιφανειακά συμπτώματα ενός σάπιου οργανισμού, και η σήψη γνωρίζουμε πολύ καλά από πού προέρχεται. Όμως είναι πολύ ευκολότερο να ρίχνουμε το φταίξιμο στο κακό το ριζικό μας, στον κακό αγρότη, τον κακό κουκουλοφόρο ή τον κακό πράκτορα ξένων σκοτεινών δυνάμεων. Όλοι αυτοί είναι πέρα από το πεδίο δράσης μας. Δεν τους ελέγχουμε, είναι απλώς ζιζάνια που ριζώνουν μόνα τους κι εμείς οι πτωχοί «έντιμοι» και τίμιοι σκληρώς εργαζομένοι πολίται υποφέρουμε από αυτά τα ζιζάνια. Όλα θά’ταν τόσο όμορφα και ήρεμα σ’αυτήν την χώρα εάν αυτοί οι άτιμοι οι νέοι δεν φορούσαν κουκούλες και σταματούσαν επιτέλους να πετροβολούν αστυνομικούς, κι εάν οι εργαζόμενοι σταματούσαν να ζητάνε όλο και μεγαλύτερους μισθούς! Μα αφού είπαμε, δεν υπάρχουν χρήματα, το κεφάλαιο και το κράτος καταρρέουν υπό το βάρος των τεράστιων κοινωνικών παροχών. Σφίχτε λίγο το ζωνάρι και δουλέψτε παραπάνω (παρεμπτιπτόντως φαίνεται πως και στην Ισλανδία και στην Λεττονία αλλά και στην Γουαδελούπη άπλωσε τα πλοκάμια του αυτός ο ΣΥΡΙΖΑ...κι εκεί νέοι βγήκαν στους δρόμους και καίγανε και πετροβολούσαν και μάλιστα στις πρώτες δύο χώρες έριξαν και τις δεξιές νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις τους....Μα έχουν κι εκεί άσυλο; Έχουν κι εκεί άτιμους τεμπέληδες δημοσίους υπαλλήλους;)
Το πρόβλημα είναι πως κάθε φορά που το οικονομικό-νομισματικό σύστημα βρίσκεται σε κρίση και είναι έτοιμο να πεθάνει (1913, 1933, 1944, 1971) απλώς σκοτώνουν τον ασθενή και φέρνουν έναν άλλον στην θέση του προσποιούμενοι ότι είναι ο ίδιος αλλά αυτή την φορά υγειής, αλλάζοντας τελείως τους κανόνες του χρηματο-νομισματικού συστήματος προς ώφελος του κεφαλαίου. Το οικονομικό αυτό σύστημα είναι νεκρό και βρίσκεται σε κρίση εδώ και έναν αιώνα. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο έχει καταφέρει να επιβιώσει είναι μέσω οικονομικού, στρατιωτικού και πολιτισμικού εξανδραποδισμού άλλων κοινωνιών, χωρών, αγορών, όπως θέλετε πείτε τις. Αυτό, κάποιοι (χωρίς να το καταλαβαίνουν εις βάθος) το λένε ιμπεριαλισμό. Το θέμα είναι πως ο ιμπεριαλισμός δεν είναι αποτέλεσμα κάποιων κακόβουλων εξουσιαστών που θέλουν να κατακτήσουν τον κόσμο. Είναι ένα απλό σύμπτωμα του οικονομικού μας συστήματος. Αυτό δεν αποτελεί ρητορική του ΚΚΕ ή άλλων κοντόφθαλμων δυνάμεων αλλά βασικό δόγμα και αναγκαία συνθήκη για την επιβίωση του καπιταλισμού. Οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν διαφορετική αλλά ταυτόσημη ορολογία: επέκταση των αγορών’ επέκταση όμως με κάθε μέσο (στρατιωτικώς, με εκβιασμούς, με δωροδοκίες και εξαγορές ανθρώπων, με επιβολη του «ελεύθερου» εμπορίου κτλ).
Που βρισκόμαστε όμως σήμερα; Μετά την κατάρρευση του «ανύπαρκτου σοσιαλισμού» ο καπιταλισμός βρήκε τεράστιες αγορές στις οποίες μπόρεσε να διεισδύσει ανεμπόδιστος προσποιούμενος τον σωτήρα. Η ανάπτυξη του συστήματος αυτού ήταν ραγδαία τα τελευταία 20 χρόνια και κατάφερε να φέρει στην σφαίρα επιρροής του και να υιοθετηθεί από ολόκληρο τον πλανήτη. Βεβαίως συχνά γίνεται η παρανόηση ότι οι «πρώην σοσιαλιστικές» χώρες λειτουργούσαν σε κάποιο άλλο οικονομικό και νομισματικό σύστημα. Όμως οι χώρες αυτές δανίζονταν από τους ίδιους διεθνείς τραπεζίτες, πωλούσαν τα αγαθά τους στην ίδια «ελεύθερη αγορά» και εν τέλει χρεοκόπησαν με τους ίδιους όρους και για τους ίδιους λόγους που έχουν ήδη ξεκινήσει να χρεοκοπούν πλήρως-καπιταλιστικά κράτη. Η Σοβιετική Ενωση π.χ. αντλούσε το 1981 το 60% του εισοδήματός της από τις εξαγωγές πετρελαίου και χρυσού. Οι τιμές του πετρελαίου μεταξύ του 1981 και του 1988 έπεσαν από τα 65$ στα 20$ ανά βαρέλι και του χρυσού από τα 600$ στά 380$ ανά ουγγιά (καθόλου τυχαίως ασφαλώς! Αυτή ήταν η διατυπωμένη στρατηγική ιδέα του στρατηγού της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ Ζβιγκνιεβ Μπρεζίνσκι).
Πλέον το «σύστημα» δεν βρίσκει νέες αγορές, δεν βρίσκει νέα θυματα για να μπούν κι αυτοί στην πυραμίδα των «αέναων» κερδών, οπότε καταρρέει. Εμείς βεβαίως μέσα στην τύφλωσή μας, το βόλεμά μας και την αποβλάκωσή μας θα συνεχίζουμε να το στηρίζουμε ακόμη και οταν το πτώμα του αποσκελετωμένο πλέον θα κοίται πάνω στο χειρουργικό τραπέζι και μέσω νέων δανείων και «ενέσεων ρευστότητας» θα προσπαθούμε να το «κρατήσουμε ζωντανό». Θα συνεχίσουμε να κάνουμε τεχνητή αναπνοή και μαλάξεις σε έναν σκελετό. Προφανώς η «λύση» θα έρθει μέσω μιας γενικής χρεοκοπίας. Έτσι απλώς επιστρέφουμε μερικά χρόνια πίσω όπου τα κράτη και οι πολίτες είχαμε λιγότερα χρέη, ως που ύστερα από 50, 20, 10 χρόνια να επανέλθουμε στο ίδιο ακριβώς σημείο. Άρα δεν υπάρχει λύση; Λύσεις υπάρχουν αλλά όσο οι πολίτες (ιδιαιτέρως οι παλαιότερες γενεές που αδυνατούν να σκεφτούν εκτός του πλαισίου που τούς έχουν καλουπώσει) φοβούνται να δουν πέρα από το παρελθόν και πέρα από τις έτοιμες λύσεις, τόσο θα συνεχίσουμε να περιστρεφομαστε ασταμάτητα στον ίδιο φαύλο κύκλο του χρέους, της έμμισθης δουλείας, της ολιγαρχικής «δημοκρατίας» και της νομοτελειακης συγκέντρωσης της εξουσίας και του χρήματος στα χέρια των λίγων.
Για την παρούσα κατάσταση και την κατάρρευση που βιώνουμε αλλά αρνούμαστε να συνειδητοποιήσουμε θα γράψουμε μιαν άλλη φορά.